Najlepsze suszone owoce na ochronę wątroby. Pomagają, gdy masz cukrzycę i wysokie ciśnienie

Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris L.) to ciernisty, liściasty krzew z rodziny berberysowatych, osiągający zazwyczaj od 1,5 do 3 metrów wysokości. Jego pędy uzbrojone są w ostre, trójdzielne ciernie, które chronią go roślinożercami. Liście, niewielkie i odwrotnie jajowate, latem przybierają barwę intensywnej zieleni, by jesienią przejść w odcienie złota, pomarańczu i czerwieni. W maju krzew obsypuje się drobnymi, żółtymi kwiatami zebranymi w grona. Jesienią dojrzewają charakterystyczne, podłużne, szkarłatne jagody. Naturalny zasięg berberysu obejmuje znaczną część Europy, północną Afrykę oraz zachodnią i środkową Azję.

Do Polski berberys dotarł w czasach prehistorycznych, a jego obecność odnotowano w licznych stanowiskach dziko rosnących, szczególnie na suchych, wapiennych zboczach i w widnych lasach. W przeszłości był chętnie sadzony w ogrodach i przy domostwach, zarówno jako roślina ozdobna, jak i naturalna bariera ochronna.

W Polsce berberys zwyczajny bywa nazywany "kwaśnicą" lub "cytryną północy", co doskonale oddaje intensywnie kwaśny smak jego owoców. Historia tej rośliny sięga jednak znacznie dalej - już w starożytnym Egipcie jagody berberysu mieszano z fenkułem, tworząc napój stosowany w łagodzeniu gorączki. Współcześnie największym producentem suszonych owoców berberysu jest Iran, gdzie krzew ten zajmuje szczególne miejsce w kulturze i kuchni, a jego znaczenie można porównać do roli, jaką oliwka odgrywa w krajach basenu Morza Śródziemnego.

W 28 g porcji suszonego berberysu znajdziemy zaledwie 89 kcal, 3 g błonnika i solidną dawkę mikroelementów. Należą do nich witamina C, witamina A, potas, wapń i żelazo, a także antocyjany i flawonoidy - naturalne przeciwutleniacze wspierające ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym. Najważniejszym składnikiem bioaktywnym jest berberyna - alkaloid o szerokim spektrum działania, obecny w owocach, korze i korzeniach rośliny. Badania przeprowadzone w 2008 roku przez Mashhad University of Medical Sciences potwierdziły jej właściwości hepatoprotekcyjne, czyli zdolność do ochrony wątroby przed uszkodzeniami wywołanymi m.in. stłuszczeniem i stresem oksydacyjnym.

Natomiast w badaniu klinicznym z 2009 roku, przeprowadzonym przez Chinese Academy of Medical Sciences, wykazano, że suplementacja 1,5 g berberyny dziennie przez trzy miesiące obniżała poziom glukozy we krwi u pacjentów z cukrzycą typu 2 w stopniu porównywalnym do metforminy - jednego z najczęściej stosowanych leków przeciwcukrzycowych. Meta-analiza z 2012 roku przeprowadzona na University of Bologna potwierdziła także, że berberys obniża glukozę na czczo średnio o 14,52 mg/dL, redukuje HbA1c o 0,3 proc. oraz poprawia wskaźnik HOMA-IR, co świadczy o lepszej wrażliwości insulinowej. Regularne spożywanie suszonych owoców może wspierać także profil lipidowy, obniżając poziom cholesterolu LDL nawet o 24 proc. i redukując ciśnienie tętnicze o 5-11 mmHg.

Lista potencjalnych korzyści jest długa: od działania przeciwzapalnego i antyoksydacyjnego, przez wspomaganie zdrowia dziąseł, po łagodzenie biegunek dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym. Analizy laboratoryjne przeprowadzone na Uniwersytecie Alexandria w 2013 roku sugerują również możliwe działanie przeciwnowotworowe, wynikające z hamowania namnażania komórek rakowych.

Suszony berberys, znany w Iranie jako zereshk, to jeden z najbardziej charakterystycznych składników kuchni Bliskiego Wschodu. W tamtejszej tradycji kulinarnej jest dodawany do ryżu i mięs, a jego kwaśno-owocowa nuta przełamuje smak tłustszych potraw. Najsłynniejszym daniem jest zereshk polo - aromatyczny pilaw z kurczakiem, szafranem i rubinowymi jagodami berberysu. Berberys trafia także do deserów oraz orzeźwiających napojów.

Po krótkim namoczeniu owoców berberysu w gorącej wodzie, może wykorzystać je jako dodatek do pilawów, kasz czy sałatek, zastępując żurawinę. Wzbogacą smak domowej granoli, pieczywa, nadziewanego drobiu czy pasztetów, a także owocowych przetworów - dżemów i galaretek. W wersji na słodko można je lekko posłodzić, by złagodzić naturalną cierpkość, a w deserach połączyć z orzechami i miodem.

Berberys doskonale nadaje się również do przygotowania rozgrzewających naparów i herbat. Wystarczy zalać dwie łyżki suszonych owoców wrzątkiem, dodać plastry pomarańczy, goździki i odrobinę miodu, a następnie parzyć pod przykryciem około 20 minut. Taki napój ma intensywnie kwaśny smak z cytrusową nutą i może wspierać odporność. Zalecana dzienna porcja to około dwie łyżeczki owoców lub 3-4 filiżanki naparu po 150 ml. Należy jednak pamiętać, że nadmiar berberyny może powodować dolegliwości żołądkowe, a w przypadku ciąży, karmienia piersią czy stosowania leków na cukrzycę, nadciśnienie lub krzepliwość krwi - stosowanie berberysu warto skonsultować z lekarzem.

Źródła: terazgotuje.pl, PubMed