Ma więcej żelaza niż mięso, na serce działa jak plaster. Warzywo jedzone już w XVII wieku wraca do polskiej kuchni

Jeszcze kilkanaście lat temu jarmuż był traktowany po macoszemu - jako dodatek do obiadu, a najczęściej dekoracja. Dziś często trafia na patelnie i do blenderów, bo polecają go lekarze i dietetycy. Twierdzą, że to jedno z najzdrowszych warzyw, jakie możemy jeść. Jarmuż należy do rodziny kapustnych i ma charakterystyczne, zielone, mocno postrzępione liście. Kryje się w nich wszystko, czego potrzebuje organizm - od błonnika, przez witaminy i minerały, aż po substancje wspierające serce. 

Historia jarmużu jest dłuższa, niż mogłoby się wydawać. To warzywo jadano już w starożytnej Grecji i Rzymie, gdzie ceniono je za odporność na chłód i długotrwałe przechowywanie. Na tereny dzisiejszej Polski trafiło u schyłku średniowiecza, ale prawdziwą popularność zyskało w XVII wieku. Jarmuż pojawił się wówczas w dworskich i mieszczańskich kuchniach. 

Nie był już tylko dodatkiem do dań, ale także używano go jako naturalnego barwnika. Jego intensywnie zielony kolor wykorzystywano do barwienia ciast, wypieków i różnego rodzaju mas, co nadawało deserom wyjątkowego wyglądu. Był również od lat ceniony za walory odżywcze. 

Jarmuż używano także w XX wieku w Japonii, z czym wiąże się niezwykle ciekawa historia. W czasie II wojny światowej, gdy ludność zmagała się z dużym głodem, japoński lekarz wojskowy Niro Endo urozmaicał ubogą dietę rodziny sokami własnej produkcji. Były to napoje z zielonych liści rzodkwi, batatów, bakłażanów i właśnie liści jarmużu. Gdy stwierdził, że podawany sok korzystnie wpływa na zdrowie bliskich, rozpoczął badania naukowe i dowiódł, że to jarmuż jest jego najzdrowszym elementem. Lekarz poświęcił dalsze lata kariery na studiowanie prozdrowotnego wpływu warzywa, dodatkowo w ten sposób narodził się popularny dziś w Azji napój - aojiru. 

Choć jarmuż później powoli tracił na znaczeniu i został wyparty przez inne warzywa, obecnie przeżywa swój renesans i ponownie znajduje szerokie zastosowanie w kuchni.

Jarmuż to jedno z najzdrowszych warzyw na świecie. Zawiera więcej żelaza niż kurczak, cielęcina czy wieprzowina, co czyni go doskonałą alternatywą dla osób na diecie wegetariańskiej czy wegańskiej. Żelazo z roślin jest wprawdzie gorzej przyswajalne niż to z produktów zwierzęcych, ale wystarczy łączyć jarmuż z produktami bogatymi w witaminę C (np. papryką lub cytrusami), aby zwiększyć jego biodostępność. To sprawia, że jarmuż może być świetnym wsparciem dla osób cierpiących na anemię. 

Nie można też zapomnieć o sercu - jarmuż działa przeciwzapalnie, obniża zbyt wysoki poziom złego cholesterolu LDL i wspiera prawidłowe ciśnienie krwi (dostarcza potasu). Dzięki temu działa jak plaster ochronny dla układu krążenia. Regularne jedzenie tego warzywa zmniejsza ryzyko chorób serca, miażdżycy czy udarów. 

Warto również wspomnieć o wysokim stężeniu błonnika - składnik usprawnia trawienie, daje uczucie sytości i pomaga w utrzymaniu zdrowej masy ciała. Tym bardziej że w 100 gramach zawiera zaledwie 40 kcal. Jarmuż to nie tylko modny składnik kuchni fit, ale naturalne i realne wsparcie dla zdrowia.

Po jarmuż nie powinny jednak sięgać osoby z chorą tarczycą. Zawiera on goitrogeny, które mogą wpływać na metabolizm jodu i obniżać jego stężenie w organizmie albo przyczyniać się do przerostu gruczołu. Nie jest też zalecany chorym na kamicę nerkową, ze względu na dużą porcję niekorzystnych dla nich szczawianów.

Jarmuż w kuchni można wykorzystać na naprawdę wiele sposobów. Surowy sprawdza się wyśmienicie jako składnik sałatek. Szczególnie dobrze smakuje, jeśli wcześniej potraktujemy go oliwą i lekko je pomasujemy, żeby zmiękły i nabrały więcej smaku. W takim wydaniu świetnie komponują się z orzechami, parmezanem, serem feta albo cytrusami. Ze świeżego jarmużu można też przygotować zielone koktajle i smoothie - w połączeniu z bananem, jabłkiem, ananasem czy brzoskwinią tworzą zdrowy i orzeźwiający napój. 

Zielone warzywo można też poddać obróbce cieplnej. Podsmażony na oliwe z czosnkiem jest pysznym dodatkiem do makaronów i dań obiadowych. Duszony z pomidorami i cebulą staje się sycącym farszem do naleśników i tart. Jesienią i zimą warto go dodać rozgrzewających gulaszy, zapiekanek czy potrawej. Dzięki swojej strukturze nie rozpada się tak łatwo i zachowuje wartości odżywcze. 

Bardzo popularne są również chipsy z jarmużu, będące zamiennikiem wysokoprzetworzonych przekąsek. Wystarczy liście skropić oliwą, posypać solą lub przyprawami i upiec w piekarniku, aby otrzymać zdrowy, chrupiący smakołyk. Warzywo to baza do zup i soków. Sok z jarmuża to nie tylko zdrowy napój, ale także wspaniały barwnik do wypieków lub kremów, dzięki któremu nabiorą zielonej barwy. 

Źródło: terazgotuje.pl, czytelniamedyczna.pl