Na Śląsku to rarytas. Dziś już mało kto je w ten sposób ziemniaki, choć są pyszne

Uprawa ziemniaków w Polsce zaczęła się stosunkowo późno - dopiero w XVIII wieku - jednak bardzo szybko zyskały one ogromne znaczenie, zwłaszcza w regionach o mniej urodzajnych glebach, takich jak Śląsk. To właśnie wtedy pojawiły się pranzunki, nazywane również prażonkami, prandzonkami lub prażuchami. Ta potrawa ziemniaczana przed laty była podstawowym daniem wielu rodzin, stanowiła źródło energii dla ciężko pracujących górników czy rolników.

W czasach, gdy dostęp do mięsa był ograniczony, a kuchnia musiała być ekonomiczna i pożywna, pranzunki stanowiły doskonałą odpowiedź na potrzeby codziennego życia. Tanie, łatwo dostępne składniki, które można podać na wiele sposobów, co sprawia, że nawet dzisiaj docenisz ich walory.

Ziemniaki są źródłem cennej skrobi (która dostarcza energii) oraz licznych mikroelementów, takich jak potas, magnez, chrom, selen czy jod. Zawierają również witaminę C - szczególnie cenioną za właściwości antyoksydacyjne i wspomagające odporność.

Warto również dodać, że odpowiednio przyrządzone ziemniaki, pozbawione ciężkich, tłustych dodatków, mogą być składnikiem zdrowej diety. Pranzunki, choć tradycyjnie podawane z okrasą z boczku, mogą być też przygotowywane w lżejszej wersji - z dodatkiem chudego twarogu lub jogurtu naturalnego.

Choć receptura pranzunków jest niezwykle prosta, wymaga przestrzegania kilku zasad, aby uzyskać odpowiednią konsystencję i smak. Podstawą są dobrej jakości ziemniaki - najlepiej typu B lub C, które po ugotowaniu łatwo się rozpadają i tworzą gęstą masę. Odmiany takie jak Bryza, Gracja czy Tajfun będą idealnym wyborem.

Składniki (na 4 porcje):

• kilogram ziemniaków typu B lub C,
• 100 g mąki ziemniaczanej,
• sól do smaku,
• 150 g boczku lub słoniny,
• średnia cebula,
• opcjonalnie: kefir, maślanka lub zsiadłe mleko do podania.

Sposób przygotowania:

1. Ziemniaki obrać, umyć i ugotować w osolonej wodzie do miękkości.
2. Gdy ziemniaki będą gotowe, odlać część wody, pozostawiając około szklanki płynu w garnku.
3. Na wierzch ugotowanych ziemniaków wsypać mąkę ziemniaczaną, przykryć i pozostawić na małym ogniu przez około 5 minut, aby mąka się zaparzyła.
4. Następnie całość dokładnie wymieszać - najlepiej drewnianą pałką - aż powstanie jednolita, kleista masa.
5. Za pomocą dużej łyżki maczanej w wodzie formować kluski lub porcje, układać je na talerzu.
6. Na patelni podsmażyć pokrojony w kostkę boczek wraz z cebulą, a następnie polać gotowe pranzunki powstałą okrasą.

Danie najlepiej smakuje na gorąco, podawane z chłodnym napojem mlecznym - kefirem, zsiadłym mlekiem lub maślanką.

Choć dziś pranzunki nie są już daniem codziennym, ich rola w kultywowaniu dziedzictwa kulinarnego regionu jest nie do przecenienia. Dzięki staraniom lokalnych społeczności, m.in. Kół Gospodyń Wiejskich, potrawa została wpisana na listę produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. To wyróżnienie nie tylko podkreśla jej znaczenie kulturowe, ale również promuje ją wśród szerszego grona odbiorców.

Źródło: terazgotuje.pl